توسعه درون شهری منطقه یک شهر تهران

افزایش جمعیت شهرنشین در کشور ما مسائل مختلقی را دامنگیر شهرها نموده و راه آنها را برای دستیابی به توسعه شهری پایدار ناهموار نموده است. از جمله این مسائل می توان به عدم تعادل های فضایی، نوسان شدید در قیمت زمین و مسکن، آلودگی های زیست محیطی، مصرف بیشتر انرژی، توسعه بدون برنامه ریزی، افزایش هزینه های زیرساخت ، به زیر ساخت وساز رفتن اراضی مرغوب کشاورزی و چند برابر شدن محدوده های شهری اشاره نمود. به تدریج با شدت گرفتن مشکلات زیست محیطی در شهرها و بحران های به وجود آمده، تلاش ها معطوف به شناخت الگوهای رشد و توسعه شهری و تحقق فرم شهری پایدار شده است. از زمانیکه مبنای توسعه و گسترش شهرها ماهیتی برونزا به خود گرفت و درآمدهای حاصل از نفت در اقتصاد شهری تزریق گردید، رشد کالبدی شهر و ساخت وسازهای شهری بر پایه بورس بازی و سوداگری زمین صورت گرفت و این امر نابسامانی بازار زمین شهری و مخصوصا بلااستفاده ماندن بخشی وسیعی از اراضی داخل محدوده شهر و عارضه منفی گسترش افقی شهرها را موجب شده است، از سوی دیگر در سال های اخیر به ویژه بعد از قطع درآمد شهرداری ها از منابع دولتی و اتکا آنها به درآمدهای ناپایدار نظیر فروش تراکم، ساخت وسازهای عمودی روند پرشتابی را در پیش گرفته است. هدف پژوهش آن است تا با مروری بر مفهوم توسعه درونی و شناخت روند تحولات کالبدی – فضائی منطقه یک شهر تهران به منظور تأمین اهداف توسعه درونی به ارزیابی وضعیت منطقه یک شهر تهران از نظر شاخص های توسعه درونی بپردازیم. روش اصلی مورد استفاده توصیفی – تحلیلی می باشد. جهت بررسی شناخت روند الگوی توسعه منطقه یک شهر تهران تا دوره معاصر از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. در تحلیل داده ها و اطلاعات از هم پوشانی لایه های gis مرتبط با شاخص ها و مدل فرآیند تجزیه و تحلیل شبکه ای (anp) جهت نحوه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری معیارها بر روی یکدیگر استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد این منطقه در دهه های متمادی، رشد سریع و شتابانی را شاهد بوده، به طوریکه این رشد هم از لحاظ جمعیت و هم از لحاظ وسعت قابل توجه بوده است، اما شدت این رشد در دهه اخیر کاهش یافته و تمایل به فشردگی در آن افزایش یافته است. از یافته های به دست آمده می توان به تحلیل وضعیت شاخص های توسعه درونی در منطقه یک شهر تهران و ارائه پیشنهادات اشاره نمود.